آیا «کپی لفت» Copy Left از نظر اخلاقی قابل دفاع است؟ (1)
آنچه در ادامه مي آيد دومين ايده پردازي و گفت و گوي اخلاقي دانشجويان در کانال تلگرامي کلاس فلسفه اخلاق است. موضوع بحث، «کپی لفت» copy left است. هدف از اين مباحثه آشنا شدن دانشجويان با روش بررسي اخلاقي موضوعات نوپديد است و از آن بايد در همين اندازه انتظار داشت. دراينجا لازم است از همه دانشجوياني که در بحث مشارکت داشتند، همچنين از آقاي محمدرضا علي حسيني که زحمت گردآوري و تدوين مطالب را کشيده اند، تشکر و قدرداني کنم.
لازم به ذکر است که مطالب دانشجويان با علامت ❇️ و نکاتي که بنده مطرح کرده ام با علامت 🔺 مشخص شده است.
🔺 کپی لفت امروزه درباره استفاده از آثار دیگران (مثلا دانلود کتاب ها به صورت رایگان و بدون اجازه از صاحبان آنها) به شدت مورد توجه قرار گرفته است (به ویژه با توجه به گسترش روزافزون فضای مجازی).
سوال این است که: آیا کپی لفت از نظر اخلاقی قابل دفاع است؟
آنچه از شما انتظار است انجام دهید:
1. جست و جوی منابع فارسی و انگلیسی درباره این موضوع و معرفی آن
2. شناخت دقیق موضوع و اهداف و کاربرد و تاریخچه آن
3. شناخت شقوق و فرض های مختلف مسئله
4. ارزیابی اخلاقی هر فرض
❇️ 1. تعريف کپی لفت: کپی لفت نوعی بازی با کلمه ی کپیرایت است. کپیلفت عملی را توصیف میکند که در آن با استفاده از قانون حقّ تکثیر (کپیرایت)، تضمین میشود که اجازه ی نسخهبرداری و ویرایش یک اثر برای همگان محفوظ میماند، و هیچ شخصی اجازه ندارد حق ویرایش و نسخهبرداری را از دیگر افراد سلب کند. در واقع کپیلفت نوعی استفاده از کپیرایت اما در جهت خلاف مقصود اولیه ی استفادهکنندگان از آن است، یعنی به جای درآوردن اثر به حالت انحصاری، از انحصاریشدن آن جلوگیری میکند. کپیلفت را میتوان به تمامی آثاری که شامل حق تکثیر میشوند، همانند موسیقی، کتاب، نرمافزار و… اعمال کرد.
2. تاریخچه: کپیلفت مربوط به زمانی است که ریچارد استالمن بر روی مفسر لیسپ کار میکرد. شرکت Symbolics از استالمن خواست تا به آنها اجازه دهد از این مفسر استفاده کنند. استالمن پذیرفت. Symbolics بر روی این مفسر کارکرده و عملکرد آن را بهبود بخشید. اما هنگامی که استالمن از آنان درخواست کرد تا نسخه ی بهبود یافته را در اختیارش قرار دهند، Symbolics امتناع کرد. پس از آن استالمن شروع به مبارزه و ریشهکن کردن این طرز رفتار نمود. از آنجایی که استالمن میپنداشت هرگز نمیتوان قانون فعلی کپیرایت و چنین رفتارهای نادرستی را از بین برد، تصمیم گرفت راهی قانونی برای این کار بیابد. وی ایده انقلابی خود را در ارتباط با مفهومی به نام نرمافزار آزاد (Free Software) را در سال ۱۹۸۴ در قالب بیانیهای منتشر کرد که به جنبشی در صنعت نرمافزار تبدیل شد.
3. درست و خوب بودن کپی لفت: امروزه، بشر روش نوینی را برای انتشار اطلاعات ابداع کرده است؛ کامپیوترها و شبکهها. این دو کپیبرداری و دستکاری اطلاعات، شامل نرمافزار، موسیقی، کتاب، و فیلم را تسهیل، و دسترسی بدون محدودیت به تمامی انواع اطلاعات را مهیا کردهاند(بهشت اطلاعات). کپی لفت فوایدی هم در بر دارد. برای مثال، کپیلفت برای برنامهنویسان دیگر انگیزهای ایجاد میکند که نرمافزار آزاد بنویسند. همچنین کپیلفت به برنامهنویسانی که تمایل دارند، این اجازه را میدهد که به بهبود نرمافزار آزاد کمک کنند. (منبع: پروژه گنو، بنیاد نرم افزارهای آزاد www.gnu.org )
🔺 تشکر از معرفي کپی لفت. نخستين گام براي بررسی اخلاقی يک موضوع اين است که آن را به درستی و از زوايای مختلف شناسايی کنيم، تعريف آن را بدانيم، با تاريخچه آن آشنا شويم، ابعاد گوناگون آن را بشناسيم، با ادله موافقان و مخالفان آن آشنا شويم، بعد خودمان به تجزيه وتحليل آن بپردازيم و يک موضع مشخص را انتخاب کنيم و ادله خود را بيان نماييم.
24 آذر 1396
👈🏿 ادامه دارد
قسمت دوم اين بحث را در اينجا بخوانيد