💢نشست داووس، هوش مصنوعی، و چالش های اخلاقی پیشِ رو (۱)

💢نشست داووس، هوش مصنوعی، و چالش های اخلاقی پیشِ رو

قسمت1 از 2: همه چیز به همه ربط دارد حتی اگر به آنها مربوط نباشد

قسمت دوم

✍🏼حسینعلی رحمتی

✅ پنجاه و پنجمین نشست سالیانه «مجمع جهانی اقتصاد» 20 تا 24 ژانویه 2025م (1 تا 5 بهمن 1403) در شهر داووس سوئیس برگزار شد. «همکاری برای عصر هوشمند»، استفاده از «هوش مصنوعی» و توجه به پیامدهای آن، از مهم ترین موضوعاتی است که در نشست امسال و سال های گذشته مورد توجه اعضا قرار گرفت. طبیعتا در اجلاسی که عمده شرکت کنندگان آن دارای مسوولیت های سیاسی و اقتصادی (و حتی مدیران شرکت های بزرگ هوش مصنوعی) هستند و موضوعاتی که مطرح می‌کنند از همین منظر است نمی‌توان انتظار داشت که مباحث اخلاقی به طور جدی مطرح شود، اما از آنجا که آنچه در این اجلاس مطرح می‌شود تا حد زیادی بیانگر افق نگاه و سمت و سوی سیاست های کلان کشورها نسبت به آینده است،‌ و خود این سیاست ها و برنامه ها، و اجرای آنها می‌تواند پیامدهای اخلاقی هم داشته باشد، لازم است که از منظر اخلاقی هم به مباحث مطرح شده در این اجلاس توجه شود. یادداشت حاضر در این راستا نوشته شده است.

🔻1. مسوولان کشورمان در این نشست ها شرکت کنند یا نه، و میزان تاثیرگذاری ما در سیاست های کلان جهانی کم باشد یا زیاد، در هر صورت سیاست ها و برنامه های دیگر کشورها در زمینه هوش مصنوعی به کشور ما هم ربط پیدا می‌کند. چرا که دنیای امروز به مدد همین فناوری ها در حال به هم پیوستگی و هم سرنوشتی شدن است و طبیعتا پیامدهای استفاده درست یا نادرست از آنها به طور مستقیم یا غیرمستقیم دامن گیر کشور ما هم خواهد شد. به طور کلی در دنیای دیجیتالیزه شده امروز «همه چیز به همه مربوط است؛ حتی اگر به آنها ربطی نداشته باشد». بنابراین، افراد و نهادهای کشورمان که در زمینه اخلاق و / یا هوش مصنوعی مسوولیت دارند بایستی مباحث و موضوعات مطرح در مجامع جهانی از قبیل داووس را با دقت دنبال کنند، از منظر فرصت ها و چالش های اخلاقی مورد بررسی قرار دهند و نهایتا با توجه به مختصات جامعه ایرانی،‌ آنها را بومی سازی و بازخوانی نمایند. این کار هم به مدیران و سیاستگذاران کلان کشور برای اتخاذ تصمیمات واقع بینانه و اولویت دار کمک می‌کند، هم جامعه را برای مواجهه مسوولانه و اخلاقی با فناوری های مبتنی بر هوش مصنوعی آماده می‌سازد.

🔻2. لازمه انجام آنچه گفته شد این است که در گام نخست ما در صدد تربیت «متخصصان اخلاق هوش مصنوعی» باشیم. این نکته ای است که تاکنون مورد غفلت قرار گرفته است و تا وقتی برای آن اقدامی نشود و نیروهای اخلاق پژوه در این زمینه نداشته باشیم برداشتن هرگام دیگری در این زمینه به نتیجه مطلوب نخواهد رسید، و نهایتا به انجام چند پژوهش ضعیف منتهی خواهد شد. جای تاسف است که به رغم وجود امکانات مادی و نیروهای انسانی مناسب، هنوز نه تنها درباره اخلاق هوش مصنوعی که به طور کلی درباره «اخلاق فناوری اطلاعات»‌ و «اخلاق فضای مجازی» هم طی سه دهه اخیر هیچ اقدام جدی نکرده ایم و پیامدهای آن را مشاهده می‌کنیم.

🔻3. توجه به موضوعات فناورانه مطرح شده در مجامعی چون داووس به ما دغدغه های جهانی نسبت به توسعه فناوری هایی چون هوش مصنوعی را نیز معرفی می‌کند. در اجلاس چند سال اخیر داووس موضوعاتی چون اطلاعات نادرست در فضای مجازی و هوش مصنوعی، ناامنی سایبری، محیط زیست، توسعه بی ضابطه هوش مصنوعی،‌تاثیر فناوری های جدید بر افزایش بیکاری به عنوان دغدغه های جهانی سال های آینده مطرح شده است. بررسی این موضوعات از منظر اخلاقی موجب شناخت چالش های اخلاقی می‌شود که سال های آینده کشور ما هم درگیر آنها خواهد شد. این شناخت زودهنگام موجب می‌شود که برای چاره اندیشی نسبت به آنها و سیاستگذاری و برنامه ریزی برای کاهش یا رفع آنها زمان کافی داشته باشیم. همچنین زمینه مشارکت ما در فرایندها و کمپین های جهانی مربوط به دین و اخلاق و هوش مصنوعی را فراهم می‌کند.

15 بهمن ۱۴۰۳

👋🏽ادامه دارد...

💥«اندکی اندیشه» ضرر ندارد