🌀نشست داووس، هوش مصنوعی، و چالش های اخلاقی پیشِ رو(2)

🌀نشست داووس، هوش مصنوعی، و چالش های اخلاقی پیشِ رو

قسمت ۲ از ۲: «اطلاعات، قدرت است»؛ اخلاق هم.

قسمت اول

✍🏼حسینعلی رحمتی

🔻۴. نشست داووس یک نکته دیگر را هم روشن کرد: لزوم سرمایه گذاری جدی مالی و انسانی کشورمان درباره فناوری های مبتنی بر هوش مصنوعی. نگاهی به ارقام سرسام آور سرمایه گذاری کشورهای شرکت کننده در داووس در زمینه توسعه فناوری های هوشمند (حتی کشورهایی که از نظر جغرافیایی و منابع مادی و انسانی از کشور ما به مراتب پایین تر هستند) بیان گر این اهمیت و ضرورت، همچنین بیانگر بازار شدیدا رقابتی این فناوری ها در حال حاضر است،‌ که البته در سال های آینده با شدت و وسعت بیشتری ادامه پیدا خواهد کرد. در ایران هم در چند سال اخیر سرمایه گذاری ها و فعالیت هایی انجام شده است و طبیعتا ادامه پیدا خواهد کرد. بنابراین، اخلاق پژوهان کشورمان بایستی این موضوع را مورد بررسی قرار دهند که به موازات افزایش حضور فناوری های مبتنی بر هوش مصنوعی در زندگی شهروندان ما، به سبب فعالیت های کشور خودمان یا دیگر کشورها در این زمینه، این کار چه مسائل و موضوعات اخلاقی را پدید خواهد آورد و برای رفع یا کاهش آنها چه باید کرد. مثلا روز به روز استفاده از هوش مصنوعی برای کارهایی چون پاسخگویی به سوالات، انجام پژوهش، تبدیل عکس به فیلم، طراحی و نقاشی، ترجمه و تالیف و ویرایش منابع علمی و ده ها کار دیگر در حال افزایش است، که مسائل اخلاقی از قبیل نقض حریم خصوصی، نقض مالکیت مادی و معنوی دیگران، فریبکاری و حقیقت سازی، و سوگیری داده ها را به دنبال دارد. برای کاهش پیامدهای این مسائل چه باید کرد؟ البته موضوعات پیچیده تری هم در حال نمایان شدن است؛ از جمله این که به عنوان مثال فراگیر شدن فناوری «نورالینک»‌ یا پیوند هوش انسانی به هوش مصنوعی (به رغم مزایای غیرقابل انکاری که دارد) آیا می‌تواند موجب سوگیری معرفت اخلاقی انسان و تضعیف اراده و اختیار او شود؟ موارد و مسائلی از این دست بسیار است و از هم اکنون باید برای تحلیل و بررسی آنها آستین همت را بالا بزنیم؛ که در عصر یکه تازی فناوری اطلاعات و هوش مصنوعی، «یک زمان غافل شدن»، صد سال راه مان را دور می‌کند.

🔻۵. آشنایی با مباحث داووس و مانند آن بیان گر یک نکته دیگر هم خواهد بود: لزوم جدی گرفتن نسبت هوش مصنوعی با «حاکمیت و حکمرانی». این فناوری ها شیوه حکمرانی سنتی را دگرگون کرده و حتی به چالش خواهند کشید. همچنین مرزهای جغرافیایی را (از منظر میزان تاثیرگذاری سیاست های فرهنگی رسمی) نسبت به گذشته کم رنگ تر خواهند کرد. طبیعتا چنین وضعیتی می‌تواند جامعه دینی ما و حاکمیت آن را با چالش های اخلاقی جدی مواجه کند. چه از منظر تعامل اخلاقی شهروندان و حکومت، چه از منظر وظایف حاکمیت نسبت به شهروندان در زمینه فراهم کردن بسترهای نرم افزاری و سخت افزاری و سیاستگذاری درباره هوش مصنوعی، چه از منظر آموزش هوش مصنوعی به عموم شهروندان و افزایش سواد رسانه ای و تربیت اخلاقی آنها برای استفاده درست از این فناوری ها.

پایان
۱۶ بهمن ۱۴۰۳

💥«اندکی اندیشه» ضرر ندارد