💢 دختران عصر فضای مجازی، تحولات نسلی و کژفهمی های دو نسل

(قسمت ۱ از ۲)

قسمت دوم یادداشت را اینجا مطالعه کنید

✍🏼 حسینعلی رحمتی

🔹 مناسبتی چون تولد حضرت معصومه(س) که روز دختر نامیده شده، فرصت مناسبی است تا موضوعات مربوط به نسل جدید دختران و زنان جامعه ما به طور جدی تر و عمیق تری مورد کاوش قرار گیرد. یکی از این موضوعات، آسیب شناسی نگاه متقابل این نسل با نسل «بزرگترها» از منظر عوامل موثر براخلاق و تربیت، به ویژه فضای مجازی، است. تا وقتی نگاه هر دو طرف به یکدیگر اصلاح نشود نمی‌توان انتظار داشت که دو نسل بتوانند در مورد ارزش های اخلاقی، تربیتی و فرهنگی به یک «افق گفتمانی مشترک» در عرصه عمل و نظر دست یابند.

🔹 به عمد نگفته ایم «والدین» و گفته ایم «بزرگترها» تا شامل همه افراد و نهادهایی بشود که به نوعی با زنان و دختران، فضای مجازی، و اخلاق و تربیت ارتباط پیدا می‌کنند؛ از پدر و مادرها گرفته تا مدیران جامعه، نهادهای برنامه ریز و سیاست گذار، نهادهای تبلیغی مثل حوزه های علمیه، نهادهای آموزشی مثل دانشگاه ها و آموزش و پرورش، ونهادهای رسانه ای چون صداوسیما و مطبوعات.

🔹 به هرحال، با نگاهی آسیب شناسانه باید گفت بخش هایی از نسل بزرگترها به این توجه ندارند که:

🔻 1. فضای مجازی برای زنان و دختران امروز صرفا ابزاری برای وقت گذرانی و سرگرمی نیست، بلکه محلی برای «زندگی» هم است؛ یعنی این فضا خانواده دوم (اگر نگوییم اول) آنهاست.

🔻2. برخلاف تصور برخی از بزرگترها، فضای مجازی برای بسیاری از زنان و دختران محل ارتکاب کارهای خلاف و نادرست نیست، بلکه آنها این فضا را میدانی برای رشد و شکوفایی می‌دانند و از آن برای کارهایی چون کسب دانش، فراگیری حرفه، انتقال تجارب، و تبلیغات و تجارت استفاده می‌کنند. نگاه این نسل به فضای مجازی بیشتر مثبت است تا منفی، از این رو نگاه های بدبینانه و منع محور نسل بزرگترها را نسبت به این فضا نمی‌پذیرد و در برابر آن مقاومت می‌کند.

🔻3. برخلاف گذشته که دختران از نظر شخصیت اخلاقی و باورهای دینی بیشتر تحت تاثیر والدین و به ویژه مادرشان بودند و می‌شد به آسانی «مادر را دید و دختر را پسندید»، امروزه این نقش تا اندازه ای (و نه کاملا) تضعیف شده و دختران تا حد زیادی تحت تاثیر دیدگاه های نظری (درست یا نادرست) و الگوهای عملی (خوب یا بد)ی هستند که فضای مجازی به آنان معرفی می‌کند.

🔻4. بین زبان و تفکر ارتباط وجود دارد. از این رو نسل جدید دخترانی که طی سال های اخیر با فضای مجازی (و اخیرا هوش مصنوعی) انس گرفته اند به موازات این که نگرش های شان تغییر کرده زبان و ادبیات شان نیز تغییر کرده است. از این رو اگر با آنان با همان زبان و ادبیاتی صحبت کنیم که با دختران چند نسل قبل شان سخن می‌گفتیم طبیعتا ارتباط و هم سخنی بین ما و آنها ایجاد نخواهد شد و در انتقال ارزش ها و هنجارهای مورد نظر خود به آنها با مشکل مواجه می‌شویم.

🔻5. تحولات فکری و ارزشی و تغییر سبک زندگی زنان و دختران در سال های اخیر (با آنها موافق باشیم یا نه) معلول عوامل مختلف است، از این رو فروکاستن آنها به یک عامل و آن هم «فضای مجازی»، موجب ارزیابی غیرواقع بینانه، و در نتیجه، ارایه راهکارهای غیردقیق می‌شود. و نباید تعجب کرد اگر چنین راهکارهایی مورد استقبال دختران قرار نگیرد.

🔹 و نکته پایانی این که نسل دختران هم نسبت به فضای مجازی و نسل بزرگترها غفلت هایی دارند که ان شاءالله در یادداشتی دیگر به آنها اشاره خواهد شد.

21 اردیبهشت 1403

... ادامه دارد

💥اندکی اندیشه ضرر ندارد