💢 آسیب شناسی اخلاق پژوهی فناوری اطلاعات در جامعه ما،‌ آفت چهارم: ضعف اطلاع و تعامل با اخلاق اندیشان فناوری اطلاعات در جهان اسلام

💢 آسیب شناسی اخلاق پژوهی فناوری اطلاعات در جامعه ما

آفت چهارم: ضعف اطلاع و تعامل با اخلاق اندیشان فناوری اطلاعات در جهان اسلام

✍️حسینعلی رحمتی

🔻الف) بی اطلاعی به مثابه یک معضل:
نگاهی آماری به آثار ترجمه شده به فارسی درباره اخلاق فناوری اطلاعات نشان گر آن است که عمده توجه اندیشوران جامعه ما در این زمینه به متفکران غربی بوده است و نسبت به آنها، به پژوهش ها و پژوهشگران اسلامی در جهان اسلام و غیر آن توجه چندانی نداشته اند؛ به گونه ای که پژوهشگران کشور ما عمدتا اطلاع ندارند که در دیگر کشورهای اسلامی چه اندازه به مباحث اخلاق فناوری اطلاعات توجه می‌شود، شیوه مواجهه آنها با این شاخه از دانش اخلاق چگونه است، چه موضوعاتی برای آنها جذابیت دارد، و متفکران شاخص آنها در این عرصه (اگر وجود دارد) چه کسانی هستند. هرچند ما از پژوهش های اخفایی در ادیان دیگر، به ویژه مسیحیت و یهودیت هم اطلاع چندانی نداریم، ولی با توجه به اشتراکات دینی و فرهنگی فراوان کشور ما با دیگر کشورهای اسلامی، بی خبری از جهان اسلام ضعف جدی تری برای مراکز پژوهشی ما محسوب می‌شود.

🔻ب) پیامدها:
این بی اطلاعی موجب عدم بهره گیری از یافته های پژوهشی آنها از سوی محققان کشور ما، همچنین محروم شدن آنها از نتایج پژوهش های محققان ما می‌شود. همچنین مانع از تعامل و هم اندیشی با متفکران اسلامی کشورهای دیگر درباره مسائل اخلاقی فناوری های جدید، و عدم مشارکت در رخدادهای جهانی از قبیل همایش های علمی و انجام تحقیقات مشترک می‌شود. یکی از دلایل این که در بسیاری از دانشنامه ها و مجموعه مقالات منتشر شده به زبان های دیگر، به ویژه انگلیسی،‌ یا اصلا مدخلی درباره اسلام وجود ندارد یا مدخل هایی هم که وجود دارد بسیار ضعیف است، همین بی اطلاعی و عدم تعامل مناسب بین محققان جوامع اسلامی است.

🔻ج) عوامل و زمینه ها:
برای این ضعف اطلاع و تعامل می‌توان دلایل مختلفی را بر شمرد، از جمله: اختلافات مذهبی و سیاسی با دیگر جوامع اسلامی (که بر روی مراودات علمی هم طبیعتا تاثیر گذاشته است)، عدم آشنایی محققان کشور ما با زبان عربی امروزی، قلت منابع تولیدی در جوامع اسلامی درباره اخلاق فناوری اطلاعات (در مقایسه با فراوانی آثار انگیسی زبان)، اطلاع رسانی ضعیف آن کشورها، و ضعف جست وجو و پیگیری از سوی محققان ما.

🔻د) چه باید کرد؟
برای یافتن افق های مشترک با اندیشوران اسلامی درباره اخلاق فناوری اطلاعات مجموعه ای از فعالیت ها باید انجام شود،‌که به عنوان نمونه می‌توان به این موارد اشاره کرد:
1. برگزاری نشست ها و کنفرانس های علمی مشترک
2. انتشار مجلات بین المللی با مشارکت اخفاپژوهان همه کشورهای اسلامی
3. انجام پژوهش های مشترک، به ویژه آثار بنیادین پژوهشی مثل دانشنامه و مجموعه مقالات، و ترجمه آنها به زبان های مختلف
4. ایجاد بانک اطلاعات پژوهش ها و پژوهشگران اخلاق فناوری اطلاعات
5. ترجمه آثار از فارسی به زبان های عمده جهان اسلام (به ویژه عربی و انگلیسی)، و ترجمه آثار آنها به زبان فارسی
6. سوق دادن برخی از پایان نامه ها و رساله های دکتری به سوی معرفی اندیشوران اسلامی و نقد و بررسی آثار و اندیشه های آنان درباره اخلاق فناوری اطلاعات
7. دیدار متقابل محققان کشور ما و دیگر کشورها از مراکز علمی و پژوهشی یکدیگر
8. تهیه درسگفتارهای صوتی و تصویری با حضور محققان اخفااندیش کشورمان به زبان های دیگر یا ترجمه آنها به این زبان ها
قطعا به فهرست بالا مواردی دیگری را هم می‌توان افزود، ولی مقدم بر همه آنها این است که پژوهشگران و موسسات پژوهشی ما (و دیگر کشورهای اسلامی) این ضعف اطلاع و تعامل را باور کنند و انگیزه لازم را برای رفع آن داشته باشند.

📆 29 دی ماه 1401
📭@harahmati