حوزه های علمیه؛ نسل جدید، زبان جدید (قسمت ۱ )

✍️حسینعلی رحمتی

🔹متن زیر (که در چند قسمت تقدیم می‌شود) بازنشر مقاله ای است که در سال 1385 منتشر شده است. بچه هایی که زمان نگارش این مقاله به دنیا آمده اند الان حدود شانزده ساله اند و مباحث مطرح شده، درباره آنان هم صدق می‌کند.

🔻مقصود اصلی نوشتار حاضر تاکید بر مسئله نسل جوان به عنوان بخشی عظیم از افراد جامعه ایران معاصر، و به عنوان یکی از مخاطب های اصلی حوزه های علمیه و نهادهای تبلیغ دین است. این بحث نیز از دو سو قابل بررسی است: یکی از جهت حوزه و نسل جوان و دیگری از جهت نسل جوان و حوزه. با این وجود، در مقاله حاضر، عطف توجه بیشتر به جهت اول است هر چند امید آن است که سویه دیگر بحث نیز در فرصتی مناسب مورد واکاوی و تامل قرار گیرد،‌ چرا که نمی‌توان همواره از لزوم ارتباط حوزویان با نسل جدید صحبت کرد ولی وظایف یا مسئولیت های نسل جوان را در این میان نادیده گرفت. تعامل سازنده و تاثیر گذار بین روحانیان حوزه های علمیه و جوانان جامعه آنگاه حاصل خواهد شد که هر دو طرف به وظایف و مسئولیت های خود آگاهی یافته و به طور جدی در صدد ایجاد گشایش در این مسیر باشند.

🔻به هر روی، اینک سخن با حوزه های علمیه است، آن هم صرفا با توجه به مسئله مهم «تحولات نسلی» در جامعه جوان ایران.

🔻مدعای اصلی این نوشتار آن است که:

🔹1. در جامعه ای چون ایران، وجود افراد و نهاد(هایی) که به طور تخصصی به امر شناخت، تبلیغ و دفاع از دین بپردازند امری است لازم و ضروری.

🔹2. موفقیت چنین افراد و نهادهایی در گرو شناخت هر چه بیشتر و بهتر مسئولیت ها و وظایف خود،‌ همچنین شناخت زمان، شناخت مخاطب و شناخت و به کارگیری ابزارها و شیوه های مناسب است.

🔹3. از بین شناخت های فوق، مسئله شناخت مخاطب، امری است که بایستی همواره به طور جدی مورد توجه و تامل قرار گیرد. مسئله «مخاطب شناسی» و نقب زدن به «قلب ها و مغزها» یکی از نکته های مورد توجه رهبران الاهی و مبلغان «رسالات الله» در طول تاریخ بوده است. آنان که به این مطلب بیشتر توجه کرده اند در ایفای مسئولیت خود کامیاب تر بوده اند.

🔹4. از منظر بحث «تحولات نسلی» باید گفت در جامعه ایران، در چند سال اخیر نسلی پا به عرصه وجود گذاشته و بالیده است که گاه از آن با عنوان هایی چون «نسل سوم» یاد می‌شود. این نسل دارای ویژگی ها، مزیت ها، مشکلات و مسائل، دغدغه ها و دلمشغولی ها و احساس ها و حساسیت هایی است که تا اندازه زیادی با نسل (های) پیشین متفاوت است. از آنجا که آینده مکتب و کشور در دست اینان است، حوزویان بایستی چه در روش و چه در منش و چه در برنامه ریزی های خود، به این نسل توجهی ویژه داشته باشند. بی توجهی به این امر می‌تواند خطر گسست ارتباط بین حوزه و بخشی از مخاطبانش را در پی داشته باشد.

بازنشر 26 آبان 1401

حسینعلی رحمتی

ادامه دارد

قسمت دوم این مطلب