نيامده اي که بايد آمده اش بدانيم
«آينده پژوهان افرادي هستند که مقدار قابل توجهي از وقت خود را، چه با حقوق چه بي حقوق، صرف نظريه پردازي درباره آينده جامعه مي کنند. و هرچند ريشخند کردن آنها به خاطر پيش بيني هاي علنا ماورايي و به ظاهر احمقانه شان مي تواند سرگرم کننده باشد، اما بايد آينده پژوهان را جدي بگيريم؛ زيرا درکانون جنبش آينده پژوهي پول، نفوذ، قدرت سياسي، و دسترسي به الگوريتم هايي نهفته است که به طور روزافزون بر زندگي حرفه اي، سياسي و خصوصي ما حکمراني مي کنند.» (اونيل، 1396: 37).
🔻بيش از دو دهه است که زندگي ما ايرانيان شاهد حضور روزافزون ميهمان خوانده / ناخوانده اي به نام #فضاي_مجازي شده که با بهره گيري از فناوري اطلاعات و ارتباطات (فاوا) و بر بستر اينترنت در کشورمان جا خوش کرده است. کاربران ايراني که ابتدا بيشتر در قالب توليد و توزيع محتوا در سايت ها و سپس وبلاگ ها و بعدتر با عضويت در نسخه هاي ساده #شبکه_هاي_اجتماعي (از قبيل ياهومسنجر) به تعداد محدود با فاوا سروکار داشتند به مرور زمان و با افزايش امکانات اين فضا، بر حضور خود افزودند به گونه اي که امروزه ميليون ها ايراني هرکدام به گونه اي از امکانات و فرصت هايي که فاوا برايشان تدارک ديده استفاده مي کنند.
🔻به موازات افزايش ژرفا و پنهاي اين حضور، دغدغه هاي مربوط به تاثيرات درست و نادرست اخلاقي اين فضا نيز در بين نهادهاي رسمي و حتي خود کاربران افزايش يافته است. البته توجه جدي نهادهاي علمي و پژوهشي کشورمان به عرصه اخلاق فناوري اطلاعات و ارتباطات (#اخفا) متاسفانه با تاخيري چند ساله اتفاق افتاد و مشاهده خروجي مکتوب و غيرمکتوب اين مراکز نشان دهنده آن است که در اين زمينه هنوز تا رسيدن به وضع مطلوب فاصله اي فراوان وجود دارد. به رغم تاثيرگذاري فضاي مجازي بر شکل گيري فضائل و رذائل اخلاقي، ميزان استقبال از اين فضا در کشورمان در طي سال هاي گذشته نشان گر آن است که #شهروندان براي حضور در آن منتظر تحقيقات اخلاق پژوهان در اين زمينه نمي مانند.
🔻از آنجا که بررسي روند رو به رشد حضور ایرانیان در فضای مجازی طی دو دهه گذشته نشان مي دهد به احتمال قريب به يقين، در طي سال هاي آينده ميزان حضور فاوا، و طبيعتا پيامدهاي اخلاقي اش، در کشورمان افزايش چشمگيرتري خواهد داشت، همه افراد و نهادهايي که نسبت به سلامت اخلاقي شهروندان کشورمان دغدغه و مسووليت دارند از هم اکنون بايستي #آينده_پژوهي درباب اين موضوع را مورد بررسی و تامل جدي و در دستور کار خود قرار دهند. چرا که:
فاوا توقف نمیکند،
اجازه نمیگیرد،
منتظر نمیماند،
ممانعت پذير نيست،
و در هر صورت تاثيرات اخلاقي مثبت و منفي خود را تداوم خواهد بخشيد.
#حسينعلي_رحمتي
4 خرداد 1397
🔻@harahmati