حضور طلاب در فضای مجازی؛ آری ولی چگونه؟ (بخش دوم و پایانی)

💢 حضور طلاب در فضای مجازی؛ آری ولی چگونه؟ (3)

بایسته های اخلاقی حضور #طلاب در فضای #مجازی
🔺5. صبر و تحمل در برابر گفتار و رفتار ديگران
شبکه هاي اجتماعي فضايي است که در آن افرادي با سلايق و ديدگاه هاي گوناگون و ميزان متفاوت مراعات ادب و اخلاق حضور دارند. امکان ناشناس ماندن در اين شبکه ها نيز فرصتي را فراهم کرده که افراد با تحمل کمترين هزينه اجتماعي و اخلاقي بتوانند هر چه مي خواهند بگويند و هر گونه تمايل دارند رفتار کنند. از اين رو طلبه اي که وارد اين فضا مي شود بايستي خود را براي مواجهه با تندترين موضع گيري ها درباره مسائل ديني يا بدترين برخوردهاي غيراخلاقي آماده کند و در اين راه از خود بردباري نشان دهد و با متانت و صبوري و بهره گيري از منطق به استقبال سخنان ديگران برود. در غير اين صورت بهتر آن است که فضاي گفت و گو با چنين افرادي را ترک کند.

🔺6. تواضع و انتقادپذيري
گفته شد که طلبه نبايد از موضع يک انسان همه فن حريف و همه چيز دان وارد عرصه گفت و گو با ديگران در شبکه ها شود. روي ديگر اين سخن آن است که اين حضور بايد همراه با تواضع علمي و اخلاقي باشد تا تاثير تربيتي و اخلاقي بيشتري داشته باشد. بعلاوه که داشتن تواضع علمي موجب مي شود طلبه خود را نيازمند دانستن از ديگران بداند و از اين شبکه ها به عنوان کلاس درس و دانش افزايي استفاده کند.

🔺7. جبران خطا و پوزش خواهي
اخلاق و ادب اقتضا مي کند که طلاب حاضر در شبکه ها ضمن گشاده رويي در پذيرش سخن حق، از هر کس که باشد، اگر در مواردي هم سخن نادرستي گفتند يا به سبب گفتار يا کردار خود موجب تضييع حق يا ارتکاب خطايي شدند صادقانه و با شجاعت ضمن اذعان به خطاي خويش در صدد جبران حقي برآيند که از ديگري ضايع کرده اند. بايد توجه داشت که شبکه هاي اجتماعي هرچند جزو فضاي «مجازي» است ولي اعمال و رفتار انسان در آن هم از سوي خداوند و هم از سوي شهروندان اين شبکه ها به صورت «حقيقي» محاسبه مي شود.

🔺8. احتياط در روابط با ديگران
هرچند يکي از مهم ترين کاربردهاي شبکه هاي اجتماعي بسترسازي براي ارتباط و تعامل افراد است ولي ارتباط هايي که در اين فضا شکل مي گيرد اگر به دور از اصول و ضوابط شرعي، عرفي و اخلاقي باشد بسيار لغزاننده و مشکل آفرين است ومي تواند مشکلات و هزينه هاي فراوان مادي و معنوي را بر افراد تحميل کند. با رصد مطالب مربوط به شبکه ها هر روز شاهد اخباري هستيم از همسراني که به خاطر روابط بي ضابطه همسرشان با ديگران در اين شبکه ها دچار اختلاف شده اند و کارشان به طلاق، خودکشي يا قتل منجر شده است، يا جوانان و نوجوانان، به ويژه دختراني، که به خاطر عدم مراعات احتياط عقلي يا ضوابط اخلاقي در دام روابط غيراخلاقي افتاده اند و آبرو و حيثيت و گاه جان خود را از دست داده اند.

🔺ساکنان فضاي مجازي و به ويژه طلاب بايد توجه داشته باشندکه در اين فضا همه افراد لزوما آنچه مي گويند يا نشان مي دهند نيستد و در بسياري از موارد به ادعاها يا حتي عکس ها وتصاوير آنان نمي توان اعتماد کرد. لغزندگي اين فضا به گونه اي است که گاه افراد سودجو حتي از قرباني کردن خود براي کسب درآمد بيشتر ابايي ندارند. طبيعتا اين لغزندگي براي هر کس بسته به شرايط خاص او پيش مي آيد. از اين رو يکي از مشکلاتي که از رهگذر حضور روحانيان در شبکه هاي اجتماعي ممکن است دامن گير آنان شود افتادن در دام کساني است که تقيد ديني و اخلاقي لازم را ندارند. روشن است که شيطان و افراد شيطان صفت براي کشاندن طلاب به اين وادي از شيوه ها و ابزارهايي استفاده مي کنند که در ابتدا و به ظاهر هيچگونه حساسيتي را در طلاب ايجاد نمي کند و حتي ممکن است در راستاي روحيات و حساسيت هاي آنان باشد ولي به مرور زمان، در صورت بي توجهي، مي تواند مشکل آفرين شود. به عنوان مثال ممکن است افرادي با عنوان اين که با همسر خود دچار مشکل خانوادگي شده اند وارد گفت و گو با يک روحاني شوند و به مرور زمان اهداف غيراخلاقي خود را نمايان سازند.

🔺9. پرهيز از ورود به حريم خصوصي ديگران
در راستاي آن چه گفته شد طلاب و روحانيان عضور شبکه ها بهتر است به طور جدي از ورود به مسائل و مباحث مربوط به حريم خصوصي افراد، به ويژه بانوان،‌ خودداري کنند؛ هر چند اين کار با قصد خير و براي رفع مشکلات باشد. در اين موارد بهتر است حتي المقدور افراد به مشاوران ديني يا روان شناسان و کارشناسان مسائل خانواده در فضاي حقيقي ارجاع داده شوند.

🔺10. عدم ورود به مسائل مناقشه برانگيز
اختلافات گوناگون مذهبي، سياسي، محلي و فرهنگي که در فضاي حقيقي هست به نوعي در شبکه هاي اجتماعي هم مطرح است و هر کس سعي مي کند براي خود دراين فضا يارگيري کند. طبيعتا به خاطر جايگاه روحانيان در جامعه افراد مختلف ممکن است تمايل داشته باشند که آنان را وارد اين مناقشه ها و نزاع ها کنند. ازاين رو طلابي که به عضويت شبکه ها در مي آيند بايستي هنگام موضع گيري له ياعليه افراد، اقوام، مذاهب و نحله هاي فکري و گروه هاي سياسي بسيار محتاطانه عمل کنند تا مبادا بازيچه دست ديگران يا عامل تشديد اختلافاتي شوند که به همگامي و وفاق مذهبي، سياسي، اجتماعي يا فرهنگي جامعه آسيب مي رساند.
حسینعلی رحمتی
23 بهمن 1396
پایان