حضور طلاب در فضای مجازی؛ آری ولی چگونه؟ (1)

حضور طلاب در فضای مجازی؛ آری ولی چگونه؟ (1)

بایسته های اخلاقی حضور #طلاب در فضای #مجازی
هرچند توجه #طلاب به اصول اخلاقي در فضاي حقيقي نيز لازم و ضروري است ولي تاکيد بر مراعات آنها در فضاي مجازي يکي به اين دليل است که اخلاق تبعيض بردار نيست و لازم است در همه ساحت هاي زندگي انسان مراعات شود، ثانيا مراعات يا عدم مراعات اخلاق، به ويژه از سوي #روحانيان،‌ در #شبکه هاي #مجازي به خاطر ويژگي هاي خاص اين شبکه ها دامنه نفوذ و تاثير، مثبت يا منفي، بيشتري دارد. از اين رو توجه به موارد زير به طلابي که قصد حضور در شبکه ها را دارند پيشنهاد مي شود:

🔺1. تقيد عملي به اخلاق
رفتارهاي طلاب در فضاي مجازي معمولا با حساسيت بيشتري از سوي اعضاي شبکه ها رصد مي شود و حتي کارهايي که ارتکاب آن از سوي ديگران بسيار عادي محسوب مي شود وقتي توسط طلاب انجام شود مورد توجه جدي قرار مي گيرد و گاه متن يا تصوير آنها در شبکه هاي اجتماعي دست به دست مي شود. اين سخن به معناي پرهيز طلاب از کارهاي معمولي که ديگران انجام مي دهند نيست بلکه فقط تاکيدي است بر اين نکته که وقتي اين گونه رفتارهاي معمولي مورد توجه قرار مي گيرد مباحث و موضوعات ديگر چه اندازه مي تواند در معرض توجه کاربران شبکه ها واقع شود. از اين رو لازم است طلاب و روحانيان بيش از ديگران مواظب گفتار و رفتار خود در اين شبکه ها باشند و مراعات اخلاق را به طور جدي تري وجهه همت خود قرار دهند، چرا که بي توجهي آنها به اخلاق تنها به خود ايشان يا صنفي که منتسب به آن هستند آسيب نمي زند بلکه گاه موجب آسيب ديدن باورهاي ديني افراد و بدبيني آنها به همه دينداران مي شود و اين خلاف دستورات پيشوايان ديني است که تاکيد کرده اند کار نيک از همگان نيک است ولي از منتسبان به اهلبيت نيکوتر و کار زشت از همه زشت است و از کساني که خود را پيرو اهلبيت مي دانند زشت تر، همچنين سفارش کرده اند که مايه زينت و آبروي ما باشيد نه بدنامي ما.   

🔺2. صداقت، خيرخواهي و نيک انديشي
مقصود از #صداقت اين است که طلاب خود را آنگونه بنمايند که هستند و آن گونه بگويند که باور دارند. امروزه فضاي مجازي فرصتي را فراهم کرده که بسياري از ناراستي ها و بي صداقتي ها به آساني قابل رديابي و آشکار شدن است و اين وضعيت هزينه بي صداقتي را افزايش مي دهد. همچنين نيت و انگيزه حضور يک روحاني در فضاي تعاملي شبکه ها بايستي نيک خواهي براي ديگران و از باب کمک و ياري به آنها از يک سو و يادگيري و دانش افزايي خود به کمک ديگران از سوي ديگر باشد. مراعات صداقت و خيرخواهي نه تنها نشان دهنده اخلاقي بودن يک #طلبه است که حتي موجب مي شود که او از سوي ديگر اعضاي شبکه به خوبي پذيرفته و سخنش شنيده شود.

🔺3. همدلي و مراعات احترام و رعايت #انصاف
فضاي #شبکه ها يک فضاي بسيار متکثر است و در آن ديدگاه هاي متفاوت و گاه متضاد به آساني ميدان عرض اندام پيدا مي کند. طلبه اي که در اين فضا حاضر مي شود بايد با اين ويژگي آشنايي داشته باشد و حتي اگر با ديدگاهي مخالف است با صاحب ديدگاه محترمانه و مودبانه برخورد کند. اين کار موجب مي شود که اگر حقي پذيرفته نشد دست کم در مقابل آن هم موضع گيري و لجاجت نيز به وجود نيايد. مقصود از همدلي نيز آن است که اگر طلاب در مواجهه با ديگران از موضع تقابل، خصومت، نزاع و درشتي وارد شوند نبايد انتظار داشته باشند که ديگران نيز حرمت آنها را نگاه دارند و سخن ايشان را بشنوند. شيوه هاي مطرح شده در آموزه هاي قرآني و سيره مواجهه پيامبر اسلام(ص) و ائمه(ع) براي طلاب در اين زمينه ها مي تواند درس آموز باشد. آنان نه مجال تملق و چاپلوسي و غلو را به موافقان و دوستان خود مي دادند و نه در برخورد با مخالفان فکري و عقيدتي خود به #تحقير و #توهين روي مي آوردند و پا را از جاده عدالت و انصاف بيرون مي نهادند.   

🔺4. پرهيز از اظهار نظرهاي غيرتخصصي
در شبکه هاي اجتماعي همواره مباحث، موضوعات و پرسش هايي گوناگوني مطرح است که البته برخي از آنها هم به طور مستقيم يا غيرمستقيم به دين و اخلاق مربوط مي شود و طبيعتا وقتي اعضاي شبکه متوجه حضور يک #طلبه در جمع شان شوند انتظار دارند وي نيز درباره اين موضوعات اظهار نظر کند. در اين موارد طلاب بايد مواظب باشند که به خواست خود يا به تحريک ديگران وارد عرصه اظهار نظر در همه زمينه ها نشوند، چرا که اين کار امکان خطاي در قضاوت و سستي در بيان و ضعف در استدلال را افزايش مي دهد و اين کاري است خلاف ادب ديني و اخلاق علمي. به علاوه که در مواردي مي تواند طلبه را در معرض سخره و استهزاي ديگران قرار دهد. نمي توان از طلبه انتظار داشت درباره همه مسائل و موضوعات،‌ حتي همه مسائل وموضوعات ديني، اطلاعات کافي و في المجلس داشته باشد؛ حتي اگر کساني هم چنين توقعي داشته باشند خود طلبه بايد اين ذهنيت را اصلاح کند و فقط درباره موضوعاتي اظهار نظر کند که درباره آنها اطلاعات کافي و معتبر دارد. اين امر نشان دهنده تقيد او به اخلاق گفت و گو و اخلاق پژوهش است.
ادامه دارد