🔹 نقش «معادباوری» در تقویت انگیزش اخلاقی کاربرانِ فضای مجازی
الف)
از دین و باورهای دینی هم میتوان برای تقویت نظارت درونی و انگیزه سازی برای پرهیز از کارهای نادرست در فضای مجازی بهره فراوان برد. امام حسین(ع) در مواضع مختلف و با بیان های گوناگون راهکاری را برای درست زندگی کردن ارائه کرده اند که امروز میتوانیم از آن برای زیست اخلاقی در فضای مجازی هم استفاده کنیم. سخنان امام را، که ناظر به مسئله «زودگذر بودن دنیا» و در پیش بودن «مرگ و زندگی اخروی» است، میتوان تحت عنوان «معادباوری» نام¬گذاری کرد. مثلا ایشان پس از اشاره به مرگ انسان های گذشته، میگوید: ای فرزند آدم! «به یاد مرگ و جایگاه خودت در قبر باش. خود را محضر خداوند ببین، در حالی که اعضا و جوارح ات علیه تو شهادت میدهند در روزی که قدم ها لغزان است، و قلب ها از وحشت به گلو ها میرسد، چهره برخی سفید و چهره برخی سیاه میشود، اسرار هویدا، و میزان عدل بر پا میشود» (دیلمی، ارشاد القلوب، ج۱، ص 29-30).
ب)
انسان معادباورِ میتواند نسبت به دیگر کاربران فضای مجازی انسانی اخلاقی تری باشد، چرا که:
🔸1. معتقد است همه کارهای خوب و بد او در این فضا در نامه اعمالش ثبت میشود، و در آخرت نسبت به تک تک آنها باید پاسخ¬گو باشد و تشویق یا تنبیه میشود؛ حتی اگر بتواند در این دنیا کوکی ها (cookies) یا جای پای فعالیت های خود در فضای مجازی را پاک کند.
🔸2. میداند کارهای درست یا نادرست او در این فضا در آخرت، آشکار و محاسبه میشود. و حتی اگر با هویت ناشناس هم در فضای مجازی فعالیت کند و بتواند نظارت دیگران را دور بزند، نمیتواند خود را از نگاه نافذ خداوند (که در کمین گاه اوست) پنهان کند.
🔸3. بر این باور است که دنیا و اهل دنیا ماندگار نیستند و بقا مختص ذات خداوند است؛ از این رو فعالیت هایی را که از طریق فضای مجازی انجام میدهد به خاطر رضایت خداوند انجام میدهد، نه رضایت اعضای کانال یا صفحه مجازی اش، یا خرید لایک و کامنت و تبلیغ و تشویق دیگران.
🔸4. در نگاه او، کاربران فضای مجازی «اعضای خانواده خداوند» هستند. از این رو، همان گونه که حرمت و احترام صاحب¬خانه را نگه میدارد، با خانواده او هم مهربان است و قبل از انتشار هر پیام یا نظر در این فضا دقت میکند که مبادا موجب توهین و تحقیر و بی احترامی نسبت به آنها شود.
🔸5. میداند که در آخرت، اعضا و جوارح او نسبت به کارهایی که انجام داده شهادت میدهند. به همین خاطر مواظبت میکند که مبادا در فضای مجازی چشم او هر مطلبی را ببیند یا گوش او هر صدایی را بشنود، یا دست او بر روی هر لینک و پیوندی کلیک کند.
🔸6. نسبت به مراعات «حق الناس» حساسیت ویژه ای دارد، چرا که میداند در قیامت خداوند اگر حق خود بگذرد از حقوق دیگران تا وقتی رضایت نداده اند نمیگذرد. از این رو نسبت به وقت و هزینه ای که دیگران برای استفاده از مطالب ارسالی او مصرف میکنند احساس مسوولیت میکند، و دقت میکندکه مبادا با کارهایی چون ارسال مطالب بی فایده یا کم فایده یا غیرمرتبط با موضوع گروه، گفت و گوهای جدل آمیز و بی ثمر، وقت و سرمایه دیگران را ضایع کند.
🔸7. چون میداند که روزی باید پاسخگوی کارهای خود در فضای مجازی باشد سعی میکند کار این دنیا را به آن دنیا واگذار نکند. به همین خاطر، اگر با گفتار و کردار خود در فضای مجازی موجب تضییع حق الله شد با توبه و انابه به درگاه حضرت حق و انجام کارهای نیک، خطای خود را جبران کند. و اگر حق الناس را زیر پا گذاشت، به هر طریق که ممکن است در صدد جبران خطای خود و جلب رضایت صاحبان حق برآید.
✍️حسینعلی رحمتی
11 مرداد 1401
@harahmati
#شیعه_اخلاقی
طرح از مهرداد اصفهانیان
بستن *نام و نام خانوادگی * پست الکترونیک * متن پیام |