💢متاورس، اخلاق، و راه هایی که باید بپیماییم

✅ متاورس به عنوان یکی از مهم ترين صورت های محتمل فضاي مجازيِ آينده، از نظر اخلاقي بي ترديد چالش هاي گوناگوني را به دنبال خواهد داشت. از اين رو همه مرتبطان با اخلاق و فناوري از هم اکنون بايد از خود بپرسند برای رفع یا دفعِ اين چالش ها چه بايد کرد؟ البته به اين سوال به سادگی و با خوش بینی یا بدبینی سرخوشانه نمي توان پاسخی آسان داد و خود را راحت کرد، چرا که عصر فناوری اطلاعات زمانه ای است که در آن همه چیز هم آسان شده است هم سخت، هم راحت شده است هم دشوار. گویی تقدیر انسان امروز اين است که رنج زندگی را که در آن زاده شده («لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسانَ فی‏ کَبَدٍ»؛ سوره بلد، آيه 4) به گونه ای جدید و در مواجهه با این موقعیت های دوگانه به پیش برد.
✅اما به هر حال، یک انسان اخلاق اندیش، به ویژه اگر از منظری دینی به ماجرا نگاه کند، نه تنها شکل گیری متاورس، که کل فضای مجازی را جزیی از فرایند آفرینش، و مخلوق خداوند و تحت اراده و قوانین او می‌داند. چنین انسانی هر اندازه هم که با موقعیت های رنج آور زندگی مواجه شود باز هم معتقد است:
الف) توانمندی انسان هایي که کاربران این فضای متاورسی هستند از یک طرف،
ب‌)ضعف و ناتوانی موجود در ذات آدم ها («وَخُلِقَ الْإِنسَانُ ضَعِيفًا»؛ سوره نساء، آيه28)، که طراحان و مالکان این فضا هم جزو آنها هستند از سوی دیگر،
ج‌) سیر حرکت کلی جهان به سوی خیر از سوی سوم («وَ لَقَدْ کَتَبْنا فِي الزَّبُورِ مِنْ بَعْدِ الذِّکْرِ أَنَّ الْأَرْضَ يَرِثُها عِبادِيَ الصَّالِحُونَ»؛ سوره انبيا، آيه 105) جایی برای ناامیدی باقی نمی‌گذارد، گرچه بر وجود دغدغه جدی و لزوم تلاش علمی و عملی برای کاستن از دشواری های زیستن در فضای متاورس و یافتن راهکار برای پیشگیری یا حل چالش های اخلاقی آن تاکید دارد.

موارد زیر از جمله نکته هایی است که برای مواجهه منطقی و معقول با دنیای متاورس از هم اکنون بایدمورد توجه قرار گیرد:
🔻1. توجه به مباحث مبنايي از قبيل این که آیا جدی گرفتن متاورس (و طبيعتا اخلاق ورزی درباره آن) وارد شدن به بازی طراحان و سازندگان و ذی نفعان اين فضا و احیانا مشارکت در پروپاگانداي تبليغاتي آنها نیست؟ يک پاسخ به اين سوال مي تواند اين باشدکه: ممکن است چنين باشد ولی اگر متاورس را به عنوان يک واقعيت عيني و فضاي جديد براي زيست انسان امروز (و آينده) بپذيريم، به عنوان یک اخلاق پژوه چاره ای جز ورود به مباحث آن نداريم؛ حتي اگر یکی از تبعاتش همین ورود به بازی دیگران باشد. همان گونه که یک پدر اگر مخالف ورود بزرگترها به دعوای بچه ها باشد اگر فرزندش به هر دلیل با دیگران دعوا کرد، برای پیشگیری از آسیب دیدن خود او یا آسیب زدن به دیگران چاره ای ندارد جز این که وارد بازی آنها شود.

🔻2. تامل درباره اين که ماهيت و کارکرد اخلاقي این پروژه چیست. آيا اصالتا در خدمت رذالت اخلاقي است، يا برعکس، زمينه ساز فضائل اخلاقي است، يا اين که از نظر اخلاقي کارکردي دوگانه دارد. انتخاب مبنا در این زمینه، بر روی سیاستگذاری و برنامه ریزی های آینده نسبت به متاورس تاثیر می‌گذارد.

🔻3. بررسی این که اصول و احکام اخلاقیِ فعلي که ناظر به انسان فعلا موجود در فضای فیزیکی است آیا برای ساکنان دنیای متاورسی هم کاربرد دارد، یا باید اصول و قواعد اخلاقی جدید نوشت؟ آيا آواتارهاي متاورس را مي توان مانند باشندگانِ دنياي فيزيکي فعلي يک فاعل اخلاقي به شمار آورد؟ آیا در متاورس اصلا اراده و اختیار معنا دارد؟ آیا اصول اخلاقی که در دنیای فیزیکی فعلی ناظر به توانایی ها و ظرفیت های انسان امروز است برای ساکنان متاورس هم کاربرد دارد؟
لازمه پاسخ به این سوال آن است که مشخص شود ساکنان متاورس چه قابلیت ها و توانمندی هایی دارند. همچنین مشخص کردن این که حد و مرز آزادی و اختیار انسان در جهان متاورسی چه اندازه است. آیا کاربران در این فضا می‌توانند، یا مجازند، هرکاری را انجام دهند، یا این که زندگی در آن معیارها، ضابطه ها و قواعدی دارد. اگر دارد این ها را چه افراد یا نهادهایی مشخص می‌کنند؟ ضمانت اجرای آنها چیست؟ چه کسی بر اجرای آنها نظارت می‌کند؟

🔻4. آینده پژوهی درباره شناخت ابعاد و ماهیت و پیامدهای شکل گیری متاورس (موضوع شناسی)، طراحی سناریوهای مختلف برای مواجهه با کارکردهای خوب و بد آن، و سیاست گذاری، برنامه ریزی و سرمایه گذاری برای استفاده از مزایای آن و پرهیز از تاثیرات منفی اش.

✅پ. ن:
متاورس از آنچه فکر می‌کنیم به ما نزدیک تر است. اندیشه ورزی اخلاقی درباره آن را جدی بگیریم؛ تا فردا تاسف نخوریم.

✍️حسینعلی رحمتی
28 تیر 1401
@harahmati

"Metaverse, ethics, and the ways we should go"

✍️ Hossein-Ali Rahmati

20 July 2022

www.harahmati.ir

(Translated from Farsi by Google Translate)

Metaverse, as one of the most important possible forms of the future virtual space, will undoubtedly lead to various challenges from an ethical point of view. Therefore, all ethics and technology experts should ask themselves what should be done to solve these challenges. Of course, the answer to this question is not easy.

But, an ethical person, especially if he looks at the story from a religious point of view, not only the formation of the metaverse, who considers the entire virtual space as a part of the creation process, and God's creation and under his will and laws. Such a person does not despair no matter how much he faces painful situations in life, but tries to solve the moral difficulties of living in the metaverse.

The following are some of the points that should be taken into consideration in order to deal with the world of Metaverse reasonably:

1. Paying attention to basic issues such as whether taking the metaverse seriously (and naturally being moral about it) is not entering into the game of the designers and creators and beneficiaries of this space and possibly participating in their propaganda?

One answer to this question can be: It may be so, but if we accept the metaverse as a new space for human life today (and in the future), as an ethicist, we have no choice but to enter into its discussions; Even if one of the consequences is entering the game of others.

2. Thinking about the nature and ethical function of the Metaverse project. Does it have an inherently immoral nature or, on the contrary, is it in the service of moral virtues, or does it have a double function in terms of morals.

3. Investigating whether the exist ing moral principles and rules that are applicable to humans currently exist ing in the physical space are also applicable to the inhabitants of the metaverse world, or should new moral principles and rules be written? Can metaverse avatars be considered a moral agent like humans in the current physical world? Is there any meaning of will and discretion in the metaverse? Are the moral principles that are in the current physical world regarding the abilities and capacities of today's humans also applicable to the inhabitants of the metaverse?

Metaverse is closer to us than we think. Therefore, we must take the moral thinking about it seriously from now on.