🔴 پيش از اين که چرخ خياطي مان را بفروشيم

✍️حسینعلی رحمتی

 
خبر به سرعت در فضای مجازی می‌پیچد: «در چرخ خیاطی های قدیمی نوعی جیوه قرمز وجود دارد که بسیار سمی است و هر گرم آن چند میلیارد می‌ارزد چون برای صنایع نظامی کاربرد دارد». به دنبال آن در سایت های خرید و فروش شاهد آگهی های فراوانی هستیم که این چرخ را با قیمت های نجومی برای فروش عرضه کرده اند، و افرادی هم بلافاصله از غریبه و آشنا سراغ چرخ خیاطی می‌گیرند. به این ترتیب مشاهده می‌کنیم خبری که با اندکی تامل می‌شد غیرواقعی بودنش را فهمید، و به طور رسمی هم تکذیب شد(خبرگزاري مهر، 23 بهمن 1401) چگونه توانست افراد زیادی را به خود جذب کرده و به تکاپو وادارد.

🔻چرا این خبرها تولید می‌شود؟
تولید و توزیع اخبار نادرست و شایعات بی اساس به دلایل گوناگونی می‌تواند انجام شود. از شوخی و سرِ کار گذاشتن دیگران گرفته، تا قصد آزار و اذیت، سوءاستفاده های سیاسی، و بالاخره سودجويي و کلاه برداري. در همین مورد چرخ خیاطی افراد سودجود چرخ خیاطی های قدیمی را با قیمت‌های نجومی در پلتفرم‌های انتشار آگهی برای فروش قرار دادند و قیمت های ۲۰۰-۳۰۰ میلیون تومان تا ۳-۴ میلیارد تومان هم برایش مقرر کردند.

🔻چرا به این خبرها اقبال می‌شود؟
هرچند بسیاری از کاربران به چنین خبرهایی اعتنا نمی‌کنند ولی ‌ تجربه نشان داده متاسفانه کاربرانی هم هستند که آنها را جدی می‌گیرند. عوامل مختلفی در پذیرش خبرهایی از این دست نقش دارد که از جمله مهم ترین آنها می‌توان به نداشتن سواد رسانه ای کافی در استفاده از فضای مجازی، ساده لوحی، زودباوری و گاه حماقت، طمع ورزی، داشتن مشکلات اقتصادی، تنبلی و میل به کسب ثروت بادآورده را نام برد.

🔻چه از کف می‌دهیم؟
پذیرش عجولانه و اعتماد به هر مطلبی که در فضای مجازی می‌بینیم می‌تواند پول و سرمایه ما را به باد دهد، آبرو و اعتبارمان را خدشه دار کند، ما را به دام قضاوت نادرست درباره دیگران بیاندازد، امنیت روانی خودمان و جامعه را از بین ببرد، به بی اعتمادی در جامعه دامن زند، و موجب تضییع حق الناس شود.

🔻چه کنیم کلاه سرمان نرود؟
در مواجهه با هر گونه خبر و ادعایی که در فضای مجازی منتشر می‌شود، ابتدا عقل، این نعمت خدادادی را به کار بیاندازیم، که پیامبر اکرم(ص) فرمود: «از عقل راهنمایی بخواهید تا هدایت شوید، و از دستور آن سرپیچی نکنید که پشیمان می‌شوید؛ اسْتَرْشِدُوا العَقْلَ تُرْشَدُوا وَلا تَعْصُوهُ فَتَنْدَمُوا» (بحارالانوار، ج9/ص96).

🔻 بنابراین، قبل از هراقدامی از خود بپرسيم:
🔘1. آیا این مطلب را فرد شناخته شده و مطمئنی گفته است؟
🔘2. آیا کانال یا سایت معتبری منتشر کرده است؟
🔘3. آیا آنچه گفته با عقل جور در می‌آید؟
🔘4. آیا افراد و منابع معتبر دیگری هم آن را تایید کرده اند؟
🔘5. آیا «اطلاع» از این مطلب برای من فایده ای دارد؟
🔘6. آیا «اقدام» درباره آن به من یا دیگران ضررهای مادی یا معنوی وارد نمی‌کند؟

🔻برای یافتن پاسخ به سوال های بالا می‌توان با افراد آگاه و متخصص هم مشورت کرد، یا دست کم در اینترنت یک جست و جوی ساده انجام داد.
آنچه گفته شد وظیفه کاربران بود، اما دیگر مرتبطان با فضای مجازی، مانند پلیس فتا، متخصصان اخلاق رسانه، و مديران سايت هاي خريد و فروش هم هرکدام در این زمینه وظایفی بر عهده دارند که بایستی به آن عمل کنند.

🔻ده بار گَز کنیم
فضاي مجازي هر روز و هر لحظه شاهد انتشار مطالب دروغ یا شایعات بی اساس است. اگر تفکر انتقادی خود را تقویت نکنیم، و شخصیت اخلاقی مان را تعالی نبخشیم، چرخ خياطي که هيچ، ممکن است دنیا و آخرت خود را هم بر باد دهیم.

📆 24 بهمن 1401
📭@harahmati